تأثیر متقابل شناخت حسی و شهود عرفانی در قرآن

کشف و شهود عرفانی

شناخت از راه کشف و شهود یکی از راه‌های معرفت و شناخت خداوند است که در این مقاله پس از تعریف کشف و شهود و بیان تفاوت بین کشف و کرامت و بیان کشف رحمانی و شیطانی، به ضرورت نیاز به میزان صدق در کشف و شهود پرداخته شده که از نظر عرفا عبارتند از: عقل، کتاب و سنّت. سپس به بررسی میزان اعتبار کشف و شهود در آیات پرداخته شده که عبارت است از: آیه لقاء‌الله، آیه عبادالله المخلصین، آیه شهود، آیه رؤیت ملکوت آس...

تجربه عرفانی و شهود باطنی

عرفان به عنوان معرفت، حاصل تجربه‌ای باطنی است که در سنت اسلامی معمولاً از آن به «کشف» و «شهود» و در سنت غربی جدید معمولاً از آن به «تجربۀ عرفانی» تعبیر می‌کنند. در فلسفۀ دین معاصر از «تجربۀ دینی» نیز بسیار سخن می‌گویند که نزدیک به تجربۀ عرفانی است. مباحثی هم که در این دو زمینه مطرح می‌شود، مشابه است و در مواردی هم‌پوشانی دارد. گاهی تجربۀ دینی را امری عام و تجربۀ عرفانی را قسمی از آن در نظر می‌گیر...

ادراک حسی، خود-تصحیحی و شهود فلسفی

در فلسفۀ تحلیلی معاصر دیدگاه غالب روش‌شناختی این است که شهود فلسفی نقش شاهد راله یا علیه نظریه‌های فلسفی ایفا می‌کند؛ اما موفقیت در ایفای این نقش منوط به این است که شهود موجه باشد. پدیدارشناسی از دیدگاه‌هایی است که سعی در نشان‌دادن و در پی آن تبیین موجه‌بودن شهود دارد. مطابق این دیدگاه، شهود به‌واسطۀ داشتن ویژگی پدیداری خاصی (صادق به‌نظررسیدن محتوایش) موجه است. معمولاً استدلال می‌شود که ادراک حس...

تأثیر قرآن و حدیث در ادب عرفانی

در این مقاله نخست، مقوله‌ی مهم سیر و سلوک عرفانی و اسفار اربعه که اساس مکتب عرفان بر آن استوار است، از منظر کلام الهی بررسی و تحلیل شده است. در این بخش، با استناد به آیات بسیاری از قرآن کریم که در آنها به‌طور صریح یا ضمنی به سیر آفاقی و انفسی انسان برای کمال اشاره شده، ریشه و مبنای قرآنیِ سلوک عرفانی قابل اثبات است. سپس بحث معرفت‌شناسانه‌ی ولایت و انواع آن اعم از عام و خاص، مقیّده و مطلقه و تکوین...

کشف و شهود عرفانی

شناخت از راه کشف و شهود یکی از راه های معرفت و شناخت خداوند است که در این مقاله پس از تعریف کشف و شهود و بیان تفاوت بین کشف و کرامت و بیان کشف رحمانی و شیطانی، به ضرورت نیاز به میزان صدق در کشف و شهود پرداخته شده که از نظر عرفا عبارتند از: عقل، کتاب و سنّت. سپس به بررسی میزان اعتبار کشف و شهود در آیات پرداخته شده که عبارت است از: آیه لقاء الله، آیه عبادالله المخلصین، آیه شهود، آیه رؤیت ملکوت آس...

شهود صدرایی؛ عقلانی یا عرفانی؟